Jean de Labadie

Jean de Labadie
Jean de Labadie

Jean de Labadie (* 13. Februar 1610 bei Bourg bei Bordeaux; † 13. Februar 1674 in Altona) war ein Mystiker und pietistischer Separatist.

Jean de Labadie studierte als junger Mann auf französischen Jesuitenkollegien und trat diesem Orden bei. Bald verließ er 1639 den Orden auf eigenes Ersuchen wegen angeblicher gesundheitlicher Gründe. Kurz vorher hatte er die Priesterweihe empfangen. Bereits während seiner Studienzeit hatte er mystische Erfahrungen gemacht, die ihn zu der Überzeugung brachten, dass er eine wichtige Aufgabe im Dienst des Reiches Gottes wahrnehmen sollte. Die nächsten zehn Jahre wirkte er als Wanderprediger.

Am 16. Oktober 1650 trat er zur reformierten Kirche über. Aus Montauban, wo er als 1652 Prediger angestellt worden war und an der dortigen reformierten Akademie mitarbeitete, wurde er verbannt und übernahm das gleiche Amt 1657 in Orange und 1659 in Genf. Hier sammelte sich ein begeisterter Kreis von Anhängern um ihn. Er hielt besondere Zusammenkünfte, ähnlich den Konventikeln der niederländischen Nadere Reformatie. Diesen Kreis betrachtete er als wahre Kirche, dem Vorbild des Urchristentums nachgebildet. Auch Philipp Jakob Spener, der Begründer des Pietismus in den lutherischen Kirchen Deutschlands, gehörte zu seinen Predigthörern und wurde von ihm beeinflusst. Sein prophetischer Anspruch und seine Abweichungen von der reformierte Orthodoxie erregten aber auch Widerspruch, besonders seine chiliastischen Anschauungen. Dennoch versuchte man Labadie, der von seinen Bewunderer als zweiter Calvin gefeiert wurde, in Genf zu halten, als er 1666 eine Berufung nach Middelburg in Zeeland bekam. Labadie nahm jedoch diese Berufung an.

Auch in den Niederlanden hatte sein Wirken ein sehr unterschiedliches Echo. Neben vielen Anhängern, die er in seinem Wirkungskreis gewann, setzten sich andere Vertreter der Nadere Reformatie kritisch von ihm ab. Sein Ziel in Middelburg war wie in Genf, innerhalb der bestehenden Kirche die wahre Kirche der Wiedergeborenen herzustellen.

Durch seine schriftstellerischen Tätigkeit wurden seine Ideen weit verbreitet. Seine, meist auf Französisch geschriebenen Werke wurden ins Niederländische übersetzt, teilweise auch ins Deutsche. Für ein christliches Leben in der Nachfolge Jesu war ihm die Absage an die Welt besonders wichtig. Die Lehre vom Heiligem Geist bekommt in seinen Gedanken eine zentrale Stellung, so auch in der Lehre von der Heiligen Schrift. Als sein Utrechter Kollege Louis Wolzogen eine sachlich-rationale Schriftinterpretation propagiert, protestiert Labadie heftig. Der Heilige Geist redet nach Wolzogen nur in der Heiligen Schrift. Für ihn ist Labadies Auffassung, dass dieser auch außerhalb der Schrift redet, schwärmerisch. In der Auseinandersetzung mit Labadie stellt sich die wallonische Synode auf die Seite Wolzogens und suspendiert Labadie. 1669 wurde er endgültig abgesetzt und aus Furcht vor Unruhen des Landes verwiesen.

Mit seinen Anhängern fand er Aufnahme in Amsterdam, wo er zusammen mit ihnen eine freie Hausgemeinde bildete. Seine Separation von der reformierten Kirche entfremdete die Anhänger der Nadere Reformatie endgültig von Labadie.

Durch Vermittlung von Anna Maria von Schürmann, die sich den Labadisten angeschlossen hatte, emigrierte die Gruppe nach Herford und, als ihn 1672 ein Edikt des Reichskammergerichts auch von dort vertrieb, nach Bremen und endlich nach Altona, wo Labadie dann 1674 starb. Im gleichen Jahr ging die Gemeinschaft wieder in die Niederlande zurück, wo sie in Wieuwerd in Westfriesland als "reformierte und von der Welt abgesonderte Gemeinde" bis ins 18. Jahrhundert fortbestand. Wichtiger Verteidiger der labadistischen Gemeinde und ihrer Theologie wurde Pierre Yvon (1646-1707).

Seine Anhänger, die Labadisten, wichen zwar äußerlich kaum von der Lehre der reformierten Kirche ab, strebten aber einem katholisch-klösterlichen Lebensideal nach und lebten in Gütergemeinschaft von Händearbeit. Unter Labadies Anhängern zeichnete sich namentlich die gelehrte Anna Maria von Schürmann aus.

Werke

  • Introduction à la piété dans les Mystères, Paroles et ceremonies de la Messe, Amiens, 1642.
  • Odes sacrées sur le Très-adorable et auguste Mystère du S. Sacrement de l'Autel, Amiens, 1642.
  • Traité de la Solitude chrestienne, ou la vie retirée du siècle, Paris, 1645.
  • Déclaration de Jean de Labadie, cy-devant prestre, predicateur et chanoine d'Amiens, contenant les raisons qui l'ont obligé à quitter la communion de l'Eglise Romaine pour se ranger à celle de l'Eglise Réformée, Montauban, 1650.
  • Lettre de Jean de Labadie à ses amis de la Communion Romaine touchant sa Declaration, Montauban, 1651.
  • Les Elevations d'esprit à Dieu, ou Contemplations fort instruisantes sur les plus grands Mysteres de la Foy, Montauban, 1651.
  • Les Entretiens d'esprit durant le jour; ou Reflexions importantes sur la vie humaine, ...sur le Christianisme,...sur le besoin de la Reformation de ses Moeurs, Montauban, 1651.
  • Le Bon Usage de l'Eucharistie, Montauban, 1656.
  • Practique des Oraisons, mentale et vocale..., Montauban, 1656.
  • Recueil de quelques Maximes importantes de Doctrine, de Conduite et de Pieté Chrestienne, Montauban, 1657 (puis Genève, 1659).
  • Les Saintes Décades de Quatrains de Pieté Chretienne touchant à la connoissance de Dieu, son honneur, son amour et l'union de l'âme avec lui , Orange, 1658 (Genf, 1659, Amsterdam, 1671).
  • La pratique de l'oraison et meditation Chretienne , Genf, 1660.
  • Le Iûne religieus ou le moyen de le bien faire, Genf, 1665.
  • Jugement charitable et juste sur l'état present des Juifs, Amsterdam 1667.
  • Le Triomphe de l'Eucharistie, ou la vraye doctrine du St. Sacrement, avec les moyens d'y bien participer, Amsterdam, 1667.
  • Le Héraut du Grand Roy Jesus, ou Eclaircissement de la doctrine de Jean de Labadie, pasteur, sur le Règne glorieux de Jésus-Christ et de ses saints en la terre aux derniers temps, Amsterdam, 1667.
  • L'Idée d'un bon pasteur et d'une bonne Eglise, Amsterdam, 1667.
  • Les Divins Herauts de la Penitence au Monde..., Amsterdam, 1667.
  • La Reformation de l'Eglise par le Pastorat, Middelburg, 1667.
  • Le Veritable Exorcisme, Amsterdam, 1667.
  • Le Discernement d'une Veritable Eglise suivant l'Ecriture Sainte, Amsterdam, 1668.
  • La Puissance eclesiastique bornée à l'Ecriture et par Elle..., Amsterdam, 1668.
  • Manuel de Pieté, Middelburg 1668.
  • Declaration Chrestienne et sincère de plusieurs Membres de l'Eglise de Dieu et de Jésus-Christ touchant les Justes Raisons et les Motifs qui les obligent à n'avoir point de Communion avec le synode dit Vualon, La Haye, 1669.
  • Points fondamentaux de la vie vraimant Chretiene, Amsterdam 1670.
  • Abrégé du Veritable Christianisme et Téoretique et pratique..., Amsterdam, 1670.
  • Le Chant Royal du Grand Roy Jésus, ou les Hymnes et Cantiques de l'Aigneau..., Amsterdam, 1670.
  • Receüil de diverses Chansons Spiritüeles, Amsterdam, 1670.
  • L'Empire du S. Esprit sur les Ames..., Amsterdam, 1671.
  • Eclaircissement ou Declaration de la Foy et de la pureté des sentimens en la doctrine des Srs. Jean de Labadie, Pierre Yvon, Pierre Dulignon..., Amsterdam, 1671.
  • Veritas sui vindex, seu solemnis fidei declaratio..., Herfordiae, 1672.
  • Jesus revelé de nouveau..., Altona, 1673.
  • Fragmens de quelques poesies et sentimens d'esprit..., Amsterdam, 1678.
  • Poésies sacrées de l'amour divin, Amsterdam, 1680.
  • Recueil de Cantiques spirituels, Amsterdam, 1680.
  • Le Chretien regeneré ou nul, Amsterdam, 1685.

Literatur

  • Johannes van den Berg, Die Frömmigkeitsbestrebungen in den Niederlanden in: Geschichte des Pietismus Bd. 1. Göttingen 1993. S. 57-112.
  • Michel de Certeau, La Fable mystique: XVIe-XVIIe siècle, Paris, 1987.
  • Fabrizio Frigerio, L'historiographie de Jean de Labadie, Etat de la question, Genève, 1976.
  • Fabrizio Frigerio, "La poesia di Jean de Labadie e la mistica quietista", in: Conoscenza religiosa, 1978, 1, S. 60-66.
  • M. Goebel, Geschichte des christlichen Lebens in der rheinischwestphälischen evangelischen Kirche, II. Das siebzehnte Jahrhundert oder die herrschende Kirche und die Sekten, Coblenz, 1852.
  • W. Goeters, Die Vorbereitung des Pietismus in der reformierten Kirche der Niederlande bis zur labadistischen Krisis 1670, Leipzig, 1911.
  • Aart de Groot, Jean de Labadie in: Gestalten der Kirchengeschichte Bd. 7. Stuttgart, Berlin, Köln, Mainz 1982. S. 191-204.
  • Cornelis B. Hylkema, Reformateurs. Geschiedkündige studiën over de godsdienstige bewegingen uit de nadagen onzer gouden eeuw, Haarlem, 1900-1902.
  • Leszek Kolakowsky, Chrétiens sans Eglise, La Conscience religieuse et le lien confessionnel au XVIIe siècle, Paris, 1969.
  • Alain Joblin, "Jean de Labadie (1610-1674): un dissident au XVIIe siècle?", in: Mélanges de sciences religieuses, 2004, vol. 61, n.2, S.33-44.
  • Anne Lagny, (éd.), Les piétismes à l'âge classique. Crise, conversion, institutions, Villeneuve- d'Ascq, 2001.
  • Johannes Lindeboom, Stiefkinderen van het christendom, La Haye, 1929.
  • Georges Poulet, Les métamorphoses du cercle, Paris, 1961.
  • Jean Rousset, "Un brelan d'oubliés", in L'esprit créateur, 1961, t. 1, S.61-100.
  • Trevor John Saxby, The quest for the new Jerusalem, Jean de Labadie and the Labadists, 1610-1744, Dordrecht-Boston-Lancaster, 1987.
  • M. Smits van Waasberghe, "Het ontslag van Jean de Labadie uit de Societeit van Jezus", in: Ons geestelijk erf, 1952, S.23-49.
  • Otto E. Strasser-Bertrand - Otto J. De Jong, Geschichte des Protestantismus in Frankreich und den Niederlanden, Göttingen, 1975.
  • Paul TschackertLabadie, Jean de. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 17, Duncker & Humblot, Leipzig 1883, S. 462 f.
  • Daniel Vidal, Jean de Labadie (1610-1674) Passion mystique et esprit de Réforme, Grenoble, 2009.
  • H. Van Berkum, De Labadie en de Labadisten, eene bladzijde uit de geschiedenis der Nederlandse Hervormde Kerk, Sneek, 1851.

Weblinks


Wikimedia Foundation.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • Jean de Labadie — Jean de Labadie. Jean de Labadie (né à Bourg, le 13 février 1610 – décédé à Altona (alors au Danemark), le 13 février 1674) a été le fondateur d une secte à laquelle il a donné son nom, celle des Labadistes. Sommaire …   Wikipédia en Français

  • Jean de Labadie — Jean de Labadie. Jean de Labadie (Bourg, 13 de febrero de 1610 – Altona, 13 de febrero de 1674) fue un teólogo francés que combinó la influencia del jansenismo y el pietismo, desarrollando una forma de cristianismo radical que ponía el énfasis en …   Wikipedia Español

  • Jean-philippe labadie — Pour les articles homonymes, voir Labadie. Jean Philippe Labadie est un acteur réalisateur et producteur français Il a notamment joué dans Stuttur Frakki (Petit Français), un film islandais peu connu en France mais très connu en Islande où il a… …   Wikipédia en Français

  • Jean de Labadie — (1610–1674) was a 17th century French pietist. Originally a Roman Catholic Jesuit priest, he became a member of the Reformed Church in 1650, before founding the community which became known as the Labadists in 1669. At its height the movement… …   Wikipedia

  • Jean Michel Labadie — Jean Michel Labadie, né le 14 juillet 1974 à Cambo les Bains, France, est le bassiste du groupe de death metal français Gojira. Discographie 2001 Terra Incognita (CD) Gabriel Editions 2005 From Mars To Sirius (CD) Listenable Records 2005 From… …   Wikipédia en Français

  • Jean-Michel Labadie — en 2009 Jean Michel Labadie, né le 14 juillet 1974 à Cambo les Bains, France, est le bassiste du groupe de death metal français Gojira. Discographie 2001 Terra I …   Wikipédia en Français

  • Jean-Philippe Labadie — Pour les articles homonymes, voir Labadie. Jean Philippe Labadie est un acteur réalisateur et producteur français Sommaire 1 Biographie 2 Rôles au théâ …   Wikipédia en Français

  • Labadie — Jean de Labadie Jean de Labadie (* 13. Februar 1610 bei Bourg bei Bordeaux; † 13. Februar 1674 in Altona) war ein Mystiker und pietistischer Separatist. Jean de Labadie war anfangs Jesuit, verließ aber 1639 den Orden und trat am 16. Ok …   Deutsch Wikipedia

  • LABADIE (J. de) — LABADIE JEAN DE (1610 1674) Célèbre prédicateur dissident, fondateur d’une secte piétiste de type communautaire et millénariste. Né en France, dans le Bordelais, élève des Jésuites, puis novice et scolastique dans la Compagnie, cet aristocrate… …   Encyclopédie Universelle

  • Labadie — can refer to: * Labadee, an Haitian town * Jean de Labadie, a Reformed Pietist …   Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”