UBI TU GAIUS EGO GAIA

UBI TU GAIUS EGO GAIA

UBI TU GAIUS EGO GAIA war der Überlieferung nach die Formel, die im Rahmen einer römischen Hochzeitszeremonie von der Braut gesprochen wurde. Der Gebrauch der Formel beschränkte sich auf die Manusehe.

Die Formel ist nur von Plutarch in seinen Römischen Fragen auf Griechisch überliefert, und lautet da:

ὄπου σὺ γάιος ἐγὼ γαῖα[1]

Sie scheint authentisch zu sein, da Cicero[2] und Quintilian[3] darauf Bezug nehmen.

Über die genaue Bedeutung spekulierte schon Plutarch: er meint, Gaius und Gaia könnten Platzhalter in Form besonders gebräuchlicher Namen sein, so wie man in konstruierten Rechtsfällen von „Herrn Maier“ und „Herrn Müller“ redet, oder es könne an eine besonders geehrte Frau namens Gaia erinnern, beispielsweise die Gaia Caecilia, die Frau des Lucius Tarquinius Priscus, des sagenhaften fünften Königs von Rom.

Für Cicero scheint die Bedeutung ebenfalls unklar, er äußert sich etwas verächtlich über Leute, die meinen, in irgendeinem alten Buch gelesen zu haben, dass früher alle Frauen Gaia hießen.

Gary Forsythe hat die Formel von einem rekonstruierten archaischen Adjektiv gaia (zu gaudeo, lat. = sich freuen) abzuleiten versucht. Danach wäre die Bedeutung: „Wo Du Glück findest, werde auch ich Glück finden.“

Als Anhang zu Factorum et dictorum memorabilium libri novem des Valerius Maximus ist eine kurze anonyme Schrift Liber de praenominibus („Über die Vornamen“) überliefert, worin der Autor eigentlich allen Deutungen Stütze gibt. Er sagt nämlich,

  • dass die Wurzel des Namens Gaius das gaudium, die Freude der Eltern über die Geburt des Kindes sei,[4]
  • dass der Name Gaia der verbreitetste Frauenname und daher stellvertretend für Frau schlechthin geworden sei, und
  • er benennt die Gaia Caecilia, die als eine gute Spinnerin beispielgebend für alle Frauen gewesen sei.

Daher, wenn die in das Haus des Bräutigams eintretende Braut gefragt werde, wer sie sei, antworte sie: „Ich bin [eine] Gaia“.[5]

Versuche, die Formel aus dem Griechischen abzuleiten,[6] also γάιος (Gaios) und γαῖα (Gaia) als griechische Wörter zu interpretieren, scheitern, da zwar Gaia als Erdboden und „Mutter Erde“ schlechthin wohlbekannt ist, eine entsprechende Bedeutung von Gaios aber nicht recht belegt ist. Vielmehr ist γαιος die übliche griechische Umschrift des römischen Namens Gaius.

Literatur

  • Alexander Adam: Roman antiquities, or, An account of the manners and customs of the Romans. Glasgow 1835, S. 404 Online
  • Gary Forsythe: Ubi tu gaius, ego gaia. New Light on an Old Roman Legal Saw. In: Historia. Zeitschrift für Alte Geschichte 45 (1996), S.240f
  • Ingemar König: Vita romana. WBG, Darmstadt 2004, ISBN 3-534-17950-1, S. 36
  • H. J. Rose: The Roman Questions of Plutarch. Oxford 1924, S. 183

Einzelnachweise

  1. Plutarch quaestiones Romanae 30
  2. Marcus Tullius Cicero pro Murena 12.27
  3. Quintilian institutio oratoria 1.7.28
  4. de praenominibus 4
  5. de praenominibus 5:
    Ceterum Gaia usu super omnes celebrata est. Ferunt enim Gaiam Gaeciliam, Tarquinii Prisci regis uxorem, optimam lanificam fuisse et ideo institutum ut novae nuptae ante ianuam mariti interrogatae quaenam vocarentur Gaias esse se dicerent.
  6. Z. B. bei Griffith Hartwell Jones: The Dawn of European Civilization (1903) S. 149

Wikimedia Foundation.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • Gaius — (auch Caius, griechisch Γάιος Gaios; neuzeitlich auch Gajus oder Cajus) war ein weit verbreiteter römischer Vorname. Nach dem Liber de praenominibus („Über die Vornamen“), einem anonymen Anhang zu den Factorum et dictorum memorabilium des… …   Deutsch Wikipedia

  • UBI TTT GAIUS, IBI EGO GAIA — – где ты – Гай, там я – Гаия (этим подчёркивается зависимое положение жены от мужа) …   Советский юридический словарь

  • Caius —  Cette page d’homonymie répertorie les différentes personnes de la Rome antique partageant un même nom. Caius ou Caïus (avec un tréma sur le i) ou Gaius est un nom propre qui peut se référer à : Sommaire 1 Prénom …   Wikipédia en Français

  • Caïus — Caius  Cette page d’homonymie répertorie les différentes personnes de la Rome antique partageant un même nom. Caius ou Gaius est un prénom romain dérivé du grec Gaios qui signifie « Seigneur ». Il fut porté par : Caius… …   Wikipédia en Français

  • Le mariage chez les romains — Mariage en Rome antique Le mariage romain (matrimonium) est une cérémonie rituelle. Il en existe plusieurs (ius conubii) dans la société : Cum manu où l épouse est placée sous l autorité juridique de son mari, qui se décline sous trois… …   Wikipédia en Français

  • Mariage En Rome Antique — Le mariage romain (matrimonium) est une cérémonie rituelle. Il en existe plusieurs (ius conubii) dans la société : Cum manu où l épouse est placée sous l autorité juridique de son mari, qui se décline sous trois formes : la confarreatio …   Wikipédia en Français

  • Mariage en Rome antique — Le mariage romain (matrimonium) est une cérémonie rituelle. Il en existe plusieurs (ius conubii) dans la société : Cum manu où l épouse est placée sous l autorité juridique de son mari, qui se décline sous trois formes : la confarreatio …   Wikipédia en Français

  • Mariage en rome antique — Le mariage romain (matrimonium) est une cérémonie rituelle. Il en existe plusieurs (ius conubii) dans la société : Cum manu où l épouse est placée sous l autorité juridique de son mari, qui se décline sous trois formes : la confarreatio …   Wikipédia en Français

  • Costumbres de la Antigua Roma — Saltar a navegación, búsqueda Las costumbres de la Antigua Roma son las rutinas diarias de los habitantes, las ciudades, los oficios, la economía, sus necesidades y sus beneficios. El Coliseo de noche …   Wikipedia Español

  • Familia romana — Saltar a navegación, búsqueda La familia romana era una institución de la antigua Roma, presente en el ámbito social y jurídico, que estaba compuesta por todos los que vivían bajo la autoridad del cabeza de familia o pater familias, incluidos… …   Wikipedia Español

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”