Scheibenbäuche

Scheibenbäuche
Scheibenbäuche
Liparis fabricii

Liparis fabricii

Systematik
Stachelflosser (Acanthopterygii)
Barschverwandte (Percomorpha)
Ordnung: Groppenartige (Cottiformes)
Unterordnung: Groppenverwandte (Cottoidei)
Überfamilie: Cottoidea
Familie: Scheibenbäuche
Wissenschaftlicher Name
Liparidae
Scopoli, 1777

Die Scheibenbäuche (Liparidae) sind Fische aus der Ordnung der Panzerwangen (Scorpaeniformes). Die 29 Gattungen und 344 Arten leben im gemäßigten, kalten und arktischen Bereichen von Atlantik und Pazifik von Gezeitentümpeln bis in Tiefen von bis zu 7700 Metern.[1] Über 60 Arten der Scheibenbäuche leben im Südpolarmeer, auf dem Schelf der Antarktis. Sie stellen dort fast ein Drittel der Fischarten [2].

Inhaltsverzeichnis

Merkmale

Die Bauchflossen sind bei ihnen zu einer Saugscheibe umgebildet. Rücken- und Afterflosse bilden lange Säume. Die Haut ist schuppenlos und schleimig, im englischen nennt man die Tiere "snailfish" (Schneckenfisch). Die meisten Scheibenbäuche sind sehr kleine Fische und ähneln damit in Form und Schwimmbewegungen einer großen Kaulquappe. Viele Arten erreichen gerade mal eine Länge von vier Zentimeter, die größte Art wird 70 Zentimeter lang. Ihre Farbe ist meist gelbbraun oder rötlich, pelagische Arten sind oft transparent.

Flossenformel: Dorsale 28-82, Anale 24-76

Lebensweise

Die Scheibenbäuche galten bisher als recht schlechte Schwimmer. Für die Tiefseeformen nahm man an, dass sie sich ähnlich wie die Blobfische der verwandten Familie Psychrolutidae eher langsam fortbewegen, um Energie und Sauerstoff zu sparen. Neuere Forschungserkenntnisse scheinen den Ruf als langsame Fische jedoch zu widerlegen. Vielmehr sind die Tiere sehr aktiv und leben in Gruppen zusammen. Es gibt auch seit kurzem Filmaufnahmen eines japanischen Forschungsteams, die die Tiere direkt bei der Nahrungsaufnahme in knapp 8000 m Tiefe zeigen. Sie ernähren sich dort von Aas. Auch einem britischem Forscherteam gelang es, Filmaufnahmen in einer Tiefe von ungefähr 7700 m von Scheibenbäuchen zu machen.[3]

Systematik

Die Scheibenbäuche gehören zur Unterordnung der Groppenverwandten (Cottoidei), sind die Schwestergruppe der Seehasen (Cyclopteridae) und werden mit ihnen in die Überfamilie Cyclopteroidea vereint.

Gattungen und Arten

Acantholiparis opercularis
Careproctus attenuatus
Careproctus bowersianus
Careproctus furcellus
Careproctus mollis
Careproctus opisthotremus
  • Acantholiparis (Gilbert & Burke, 1912)
    • Acantholiparis caecus
    • Acantholiparis opercularis
  • Allocareproctus (Pitruk & Fedorov, 1993)
    • Allocareproctus jordani
  • Careproctus (Krøyer, 1862)
    • Careproctus abbreviatus
    • Careproctus acaecus
    • Careproctus acanthodes
    • Careproctus aculeolatus
    • Careproctus albescens
    • Careproctus armatus
    • Careproctus atrans
    • Careproctus attenuatus
    • Careproctus aureomarginatus
    • Careproctus bathycoetus
    • Careproctus batialis
    • Careproctus burkei
    • Careproctus cactiformis
    • Careproctus candidus
    • Careproctus colletti
    • Careproctus continentalis
    • Careproctus credispinulosus
    • Careproctus curilanus
    • Careproctus cyclocephalus
    • Careproctus cypseluroides
    • Careproctus cypselurus
    • Careproctus entargyreus
    • Careproctus entomelas
    • Careproctus falklandicus
    • Careproctus furcatus
    • Careproctus furcellus
    • Careproctus georgianus
    • Careproctus gilberti
    • Careproctus griseldea
    • Careproctus herwigi
    • Careproctus homopterus
    • Careproctus hyaleius
    • Careproctus jordani
    • Careproctus longifilis
    • Careproctus longipectoralis
    • Careproctus longipinnis
    • Careproctus macranchus
    • Careproctus macrodiscus
    • Careproctus marginatus
    • Careproctus mederi
    • Careproctus melanuroides
    • Careproctus melanurus
    • Careproctus merretti
    • Careproctus micropus
    • Careproctus nigricans
    • Careproctus novaezelandiae
    • Careproctus opisthotremus
    • Careproctus ostentum
      Careproctus ovigerum
    • Careproctus ovigerum
    • Careproctus pallidus
    • Careproctus parini
    • Careproctus phasma
    • Careproctus polarsterni
    • Careproctus profundicola
    • Careproctus pycnosoma
      Careproctus ranula
    • Careproctus ranula
    • Careproctus rastrinoides
    • Careproctus rastrinus
    • Spitzschwänziger Scheibenbauch (Careproctus reinhardti)
      Careproctus reinhardti
    • Careproctus rhodomelas
    • Careproctus roseofuscus
    • Careproctus rutilus
    • Careproctus sarasa
    • Careproctus scottae
    • Careproctus segaliensis
    • Careproctus seraphimae
    • Careproctus simus
    • Careproctus sinensis
    • Careproctus smirmovi
    • Careproctus spectrum
    • Careproctus steini
    • Careproctus trachysoma
  • Crystallichthys (Jordan & Gilbert in Jordan & Evermann, 1898)
    Crystallichthys cyclospilus
    • Crystallichthys cyclospilus
    • Crystallichthys matsushimae
    • Crystallichthys mirabilis
  • Edentoliparis (Andriashev, 1990)
    • Edentoliparis terraenovae
  • Eknomoliparis (Stein, Meléndez C. & Kong U., 1991)
    • Eknomoliparis chirichignoae
  • Elassodiscus (Gilbert & Burke, 1912)
    möglicherweise Elassodiscus tremebundus,
    gefangen im östlichen Beringmeer
    • Elassodiscus caudatus
    • Elassodiscus tremebundus
    • Elassodiscus obscurus
  • Eutelichthys (Tortonese, 1959)
    • Eutelichthys leptochirus
  • Genioliparis (Andriashev & Neyelov, 1976)
    • Genioliparis lindbergi
  • Gyrinichthys (Gilbert, 1896)
    • Gyrinichthys minytremus
  • Liparis (Scopoli, 1777)
    Liparis antarctica
    • Liparis agassizii
    • Liparis alboventer
    • Liparis antarctica
    • Liparis atlanticus
    • Liparis beringianus
    • Liparis bikunin
    • Liparis bristolensis
    • Liparis burkei
    • Liparis callyodon
    • Liparis catharus
      Liparis catharus
    • Liparis chefuensis
    • Liparis coheni
    • Liparis curilensis
    • Liparis cyclopus
    • Liparis dennyi
    • Liparis dubius
    • Liparis dulkeiti
    • Liparis eos
    • Liparis fabricii
    • Liparis fishelsoni
    • Liparis florae
      Liparis florae
    • Liparis frenatus
    • Liparis fucensis
    • Liparis gibbus
    • Liparis greeni
    • Liparis herschelinus
    • Liparis inquilinus
    • Liparis koefoedi
    • Liparis kusnetzovi
    • Liparis latifrons
    • Liparis liparis
    • Liparis maculatus
    • Liparis magacephalus
    • Liparis marmoratus
      Liparis marmoratus
    • Liparis megacephalus
    • Liparis micraspidophorus
    • Liparis miostomus
    • Liparis montagui
    • Liparis mucosus
    • Liparis newmani
    • Liparis niger
    • Liparis ochotensis
    • Liparis owstoni
    • Liparis petschiliensis
      Liparis pulchellus
    • Liparis pravdini
    • Liparis pulchellus
    • Liparis punctulatus
    • Liparis rutteri
    • Liparis schantarensis
    • Liparis takashimensis
    • Liparis tanakai
    • Liparis tessellatus
    • Liparis tunicatus
  • Lipariscus (Gilbert, 1915)
    • Lipariscus nanus
  • Lopholiparis
    • Lopholiparis flerxi
  • Nectoliparis (Gilbert & Burke, 1912)
    Nectoliparis pelagicus
    • Nectoliparis pelagicus
  • Notoliparis (Andriashev, 1975)
    • Notoliparis kurchatovi
    • Notoliparis macquariensis
  • Osteodiscus (Stein, 1978)
    • Osteodiscus andriashevi
    • Osteodiscus cascadiae
  • Palmoliparis (Balushkin, 1996)
    • Palmoliparis beckeri
  • Paraliparis (Collett, 1879)
    Paraliparis antarcticus
    • Paraliparis albeolus
    • Paraliparis albescens
    • Paraliparis anarthractae
    • Paraliparis andriashevi
    • Paraliparis antarcticus
    • Paraliparis aspersus
    • Paraliparis atramentatus
    • Paraliparis australis
    • Paraliparis bathybius
      Paraliparis bathybius
    • Paraliparis bipolaris
    • Paraliparis calidus
    • Paraliparis cephalus
    • Paraliparis cerasinus
    • Paraliparis challengeri
    • Paraliparis charcoti
    • Paraliparis copei
      Paraliparis copei copei
    • Paraliparis dactyloides
    • Paraliparis dactylosus
    • Paraliparis deani
    • Paraliparis debueni
    • Paraliparis devriesi
    • Paraliparis diploprora
    • Paraliparis dipterus
    • Paraliparis duhameli
    • Paraliparis edwardsi
      Paraliparis edwardsi
    • Paraliparis eltanini
    • Paraliparis entochloris
    • Paraliparis fuscolingua
    • Paraliparis garmani
    • Paraliparis gracilis
    • Paraliparis grandis
    • Paraliparis holomelas
    • Paraliparis hystrix
    • Paraliparis incognita
    • Paraliparis kerguelensis
    • Paraliparis kreffti
    • Paraliparis latifrons
    • Paraliparis leobergi
    • Paraliparis leptochirus
    • Paraliparis leucogaster
    • Paraliparis leucoglossus
    • Paraliparis liparinus
      Paraliparis liparinus
    • Paraliparis mandibularis
    • Paraliparis mawsoni
    • Paraliparis meganchus
    • Paraliparis melanobranchus
    • Paraliparis mento
    • Paraliparis meridionalis
    • Paraliparis merodontus
    • Paraliparis micrurus
    • Paraliparis molinai
    • Paraliparis monoporus
    • Paraliparis neelovi
    • Paraliparis operculosus
    • Paraliparis pectoralis
    • Paraliparis regina
    • Paraliparis rosaceus
    • Paraliparis somovi
    • Paraliparis stehmanni
    • Paraliparis tetrapteryx
    • Paraliparis thalassobathyalis
    • Paraliparis tompkinsae
    • Paraliparis trilobodon
    • Paraliparis trunovi
    • Paraliparis ulochir
    • Paraliparis valentinae
    • Paraliparis violaceus
    • Paraliparis wilsoni
  • Polypera (Burke, 1912)
    • Polypera simushirae
  • Praematoliparis (Andriashev, 2003)
    • Praematoliparis anarthractae
  • Prognatholiparis (Orr & Busby, 2001)
    • Prognatholiparis ptychomandibularis
  • Psednos (Barnard, 1927)
    • Psednos christinae
  • Pseudoliparis (Andriashev, 1955)
    • Pseudoliparis amblystomopsis
    • Pseudoliparis belyaevi
    • Pseudonotoliparis rassi
  • Pseudonotoliparis (Pitruk, 1991)
    • Pseudonotoliparis rassi
  • Rhinoliparis (Gilbert, 1896)
    Rhodichthys regina
    • Rhinoliparis attenuatus
    • Rhinoliparis barbulifer
  • Rhodichthys (Collett, 1879)
    • Rhodichthys regina
  • Squaloliparis (Pitruk & Fedorov, 1993)
    • Squaloliparis dentatus
  • Temnocora (Burke, 1930)
    Temnocora candida
    • Temnocora candida

Literatur

Einzelnachweise

  1. "Undersea film reveals deepest fishes", www.guardian.co.uk, 7. Okt. 2008.
  2. Agnes Dettai & Guillaume Lecointre: In search of notothenioid (Teleostei) relatives. Antarctic Science 16 (1): 71–85 (2004) © Antarctic Science Ltd Printed in the UK doi:10.1017/S095410200400183X
  3. "Spiegel Online Video"

Weblinks

 Commons: Scheibenbäuche – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Wikimedia Foundation.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Schlagen Sie auch in anderen Wörterbüchern nach:

  • Scheibenbäuche — Scheibenbäuche,   Cyclopteridae, Familie der Panzerwangen mit den Unterfamilien 1) Scheibenbäuche oder Lumpfische (Liparinae), 115 bodenbewohnende Arten, überwiegend im Pazifik. In der Nord und Ostsee lebt der Große Scheibenbauch (Liparis… …   Universal-Lexikon

  • Scheibenbäuche — (Discobolidae), s. Fische, S. 607 …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Scheibenbäuche (Gobiesocoidei) — Schildfische Cochleoceps orientalis Systematik Unterklasse: Neuflosser (Neopterygii) Teilklasse …   Deutsch Wikipedia

  • Liparidae — Scheibenbäuche möglicherweise Elassodiscus tremebundus, gefangen im östlichen Beringmeer Systematik Reihe …   Deutsch Wikipedia

  • Cottoidei — Groppe (Cottus gobio) Systematik Klasse: Strahlenflosser (Actinopterygii) …   Deutsch Wikipedia

  • Panzerwangen — Antennen Feuerfisch (Pterois antennata) Systematik Reihe: Knochenfische (Osteichthyes) …   Deutsch Wikipedia

  • Scorpaeniformes — Panzerwangen Antennen Feuerfisch (Pterois antennata) Systematik Reihe: Knochenfische (Osteichthyes) …   Deutsch Wikipedia

  • Cottidae — Groppen Groppe (Cottus gobio) Systematik Klasse: Strahlenflosser (Actinopterygii) …   Deutsch Wikipedia

  • Spitzschwänziger Scheibenbauch — Zeichnung eines Jungfisches aus „Den Norske Nordhavs expedition, 1876–1878“. Adulte Fische sind wesentlich gedrungener. Systematik Ordnung …   Deutsch Wikipedia

  • Ansauger — Schildfische Cochleoceps orientalis Systematik Unterklasse: Neuflosser (Neopterygii) Teilklasse …   Deutsch Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”